Zonguldak, barındırdığı zenginlikler yüzünden en çok acı çeken yöremiz. Hem yeraltı zenginliklerini yitirmiş ve hem de insan gücü zenginliğini. Bu kadar acı olur da, sanata konu olmaz olur mu?
Eşlerinin hayır dualarıyla ve çocuklarının masum gülüşüyle işlerine uğurlanan maden emekçileri, emek yoğun bir çalışma sürdürüp sektörün doğası gereği çok tehlikeli işler yapmaktadır. Kazmasını her vuruşunda bu uğurda hayatını kaybeden arkadaşının hayalini gören, hayatını acıyla ve dayanışmayla yoğuran emekçiler, her gün yaşamını ortaya koyarak onurlu bir hayat sürdürebilmek ve çocuklarına umutlu bir gelecek bırakabilmek için çalışmaktadır. Her gün “uğur ola” diyerek yerin metrelerce altına gönderilip, “geçmiş olsun” diye karşılanan bu onurlu mesleğin mensuplarına tüm toplumun şükran borcu vardır” diyerek çalışmayı bizlere sunuyor Maden Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu.
Elimizde iki kitap var:
1. Çığlık (2007)
2. Korkunun Tırnakları (2011)
İkisi de Maden Mühendisleri Odası’nca düzenlenen yarışmaların ürünü.
Her şeyden önce, Maden Mühendisleri Odası’nı böyle bir konuyu desteklediği için kutlamak gerek. İkinci olarak da, bu yarışmayı sürdürdüğü için kutlamak gerektiğine inanıyoruz.
“Madenci Öyküleri – Çığlık” başlıklı çalışmada, başı çeken Tekgül Arı, duygularını şöyle bizlerle paylaşıyor:
“Kitapta yer alan öykülerin sesini dinlediğimde, duyduğum ses çığlıktı. Yerin altında ve yerin üstünde çalışan suskun madenciler. Onları her gün korkuyla bekleyen eşler, çocuklar, analar, babalar… Bir lokma ekmek için içlerine gizlemişler sessiz çığlıklarını. Bundan olsa gerek madenin içinde de dışında da suskunluk hakim. Madenci evindeyse korku. İnanmışlar bir kez değişmeyecek yazgı. Maden üstlerine yıkılıp ölmeseler bile ciğerlerine sinsice sinen tozlar patlayacak eninde sonunda.”
Seçici Kurul, seçimini şöyle yaptı:
• Birincilik: Kıymetlidir Madencinin Karısı (Münevver İzgi)
• İkincilik: Sisin İzi (Serap Gökalp)
• Üçüncülük: Çantamdaki Kuvars (Hande Baba)
• Mansiyon: Şark Ocağında Üç Vardiyalı Bir Oyun (Alaaddin Kara) Küçük Sesler (Erhan Ceylan) Helal (Emine Emel Balcı)
Bu öyküleri okuduğunuzda sizin de çığlığın sesini duyacağınıza eminiz. Onun için sizleri Çığlık kitabı ile başbaşa bırakmak istiyoruz.
Ama elimizdeki madenci edebiyatı üzerine yazılan kitaplar daha bitmedi.
Daha önce 4 ciltlik çalışması olan Grizu romanıyla okurlarımıza tanıttığımız Muzaffer Oruçoğlu’nun bu kez resimleriyle katkıda bulunduğu bir yapıt elimizde: Korkunun Tırnakları. Maden Mühendisleri Odası tarafından açılan bir yarışmaya gönderilen çalışmaları derliyor.
Yarışmanın düzenlenmesinde ve ürünlerin yayına hazırlanmasında başı çeken Tekgül Arı, sunuş yazısında şöyle diyor : “Yarışmaya katılan dosyaların sarsıcı etkisi hemen kendini gösteriyor. Önce bir sızı geziniyordu ruhunuzda. Sonra madenci ve ailesinin tenini kaşıyan, korkunun tırnakları, bir şekilde size ulaşarak ruhunuzu kaşımaya başlıyor. İnanılması zor yaşam koşullarını barındıran bu alanın çalışanları ile ailelerinin içindeki korkulu bekleyiş hep ayaktadır. Çalışanların vakti geldiğinde yeryüzüne çıkarak onu bekleyen çoluk çocuğuna kavuşabilme umudu hep ikirciliklidir. Başka bir iş bulmak kolay olsa, belki bir çoğu bırakacak bu mesleği ama koşullar öyle değildir. Bazen Büyük Madenci Yürüyüşü ile çoluk çocuk hak aramak için dökülür yollara. Kadınlar, yüreği avucunda suskundur. Bebeleri karnında, Araf’ın ortasında, çalışarak ömürlerinden ömür verendir. Göçüğün altında Kömür Karasıdır Kanayan”.
Emekçi dostu yazarlar, Remzi inanç ve Tuncer Uçarol’un yönlendirmesiyle başlayan “yarışma” düşüncesi, seçici kurul üyeleri Kemal Ateş, Çiğdem Ülker, Kevser Ruhi, Engin Çetinbağ ve Tekgül Arı’nın çabalarıyla gerçekleşmiştir. Yarışmada, şiir, masal, anı, günce, yaşam öyküsü, öz yaşam öyküsü, röportaj vb. türlerini içermekte. Kitapta yer alan 19 ürün, işte bu yarışmaya katılan 167 ürün arasından seçilmiştir.
Seçici Kurul oy birliği ile Bilsen Balcı’nın “Araf” adlı öyküsünü, İbram Erdem’in “Kömür Karasıdır Kanayan” adlı şiirini ve Alaaddin Kara’nın “Büyük Madenci Yürüyüşü” adlı anı yazısını ödüle değer görmüştür. Mansiyon alan çalışmalar da şöyle:
• Zonguldak Maden Mühendis Mekteb-i Alisi adlı araştırma yazısı (Gürdal Özçakır)
• Yarasa adlı öykü (Leyla İpek)
• Ay Ülkesine Yolculuk adlı öykü (Ceylan Alas)
• Torakçı adlı öykü (Fuat Sevimay)
• Yedi Kat Yeraltında Mısralar adlı şiir (Alpaslan Akdağ)
İbram Erdem’in “Kömür Karasıdır Kanayan” adlı şiirinden bir kaç dize ile sizleri bu kitabı okumaya davet ediyoruz:
“Sabırlı insandır madenci göz bebeğinde ışıyan kömür karası
Sevgiyi kuşanır evde çıkarken onu uğurlayan bakışlarla
Kara kömürün ışıltısı kamaşır dilinin ucunda yakıcı ve kara
Gülüşü tutuşturur daha sökülmemiş som kömürleri
Vardiya başlamadan ilk ter damlası tomurcuklanır alnında
Avuçlarının içinde kazmanın soğuk sapı yanar utanarak
Sıkar yumruklarını parmakları kenetlenmiş birer sıradağ
Madencilerin toplanma yerine yürüyüşü sokaklarda birer marş
Yerin dibini inişi de yaşamın en güzel renkleriyle örülür
Milim milim oyar kara kayaları sevgiyle okşayarak”
Bize bu değerli çalışmayı kazandıranlara çok teşekkür ediyoruz. Gerisi hepimize kalıyor: Okumak, alkışlamak ve yeni yeni çalışmalar için onları özendirmek.
(Tablo ve görsellere PDF üzerinden ulaşabilirsiniz.)