Durum: Fabrikada imalatı tamamlanan makina ve tesisat müşteriye götürülmek üzere tavanaltı vinç ile kamyona (TIR) yüklenmektedir. Dengeli, uygun ve boşluk bırakmayacak şekilde yerleştirilmesi ve vinç kancalarından yükün ayrılması için bir işçi kamyon ve yükün üzerine çıkmıştır.
İşçilerin bu çalışma sırasında karşılaşabileceği tehlikeyi tanımlayabilir misiniz?
Neler Olabilir?
1. İşçi kamyon ve yük üzerine tırmanarak çıkarken aşağıya düşebilir.
2. Yük üzerinden dengesini kaybederek aşağıya düşebilir.
3. Vincin kancası veya kancaya bağlı sapan(lar), zincir(ler) işçiye çarparak aşağıya düşmesine neden olabilir.
4. Sahada çalışan forklift, yükleme yapılan kamyona çarparak kamyonu sarsabilir ya da hareket ettirebilir. Bu durumda yük/kamyon üzerindeki işçi aşağıya düşebilir.
5. Kamyon üzerine tırmanırken, inerken işçinin yüzüğü / alyansı bir yere takılıp parmağının kopmasına neden olabilir.
6. İşçi sapanı / zinciri yükten ayırırken elinin yaralayabilir.
Ne yapılmalı?
1. İşyerinde iş izin ve yüksekte çalışma izin sistemi uygulanmalıdır.
2. Mevcut risk değerlendirmesinde, tanımlanan iş için risk değerlendirilmesinin yapılıp yapılmadığı kontrol edilmeli, risk değerlendirmesi yapılmamış ise bu iş için riskler değerlendirilmeli ve öngörülen önlemler aldırtılmalıdır.
3. Kamyon üzerine çıkan işçinin (yüksekte çalışabilmesi için) sağlık raporu olmalı (son bir yıl içinde sağlık kontrolünün olduğuna dair raporu): Aşağıdaki insan faktörlerini gösteren kişilere yüksekte çalışmasına izin verilmez:
• Tekrarlayan baş dönmesi
• Epilepsi/ Sara
• Psikiyatrik durum (yükseklik korkusu dahil)
• Kalpte sağlık sorunu
• Ciddi akciğer sağlığı sorunu
• Alkol ve uyuşturucu sorunu
• Önemli hasar görmüş eklem fonksiyonları
• Makine kullanılmamasını öneren ilaçlar
• Tekrarlanan disiplin sorunları tekrarı.
4. İşçiye yüksekte çalışma da iş sağlığı ve güvenliği eğitimi verilmelidir.
5. İşçi paraşüt tipi emniyet kemeri (emniyet kemerinin bağlanabileceği hayat ipi- 1360 Kg ağırlığı çekebilecek – güçte- önceden uygun yere takılmalı– ör: vincin kanca – sına), baret, güvenlik gözlüğü, montajcı eldiveni ve kaymaz tabanlı iş güvenliği ayakkabısı kullanmalıdır.
6. Kamyon kasasına tırmanacak işçinin parmaklarında yüzük, alyans, bileklik gibi takılabilecek takı olmamalıdır.
7. Araç mutlaka takozlanmalıdır.
8. Araç üzerine güvenli çıkıp inmek için; dayandığı yeri yaklaşık 90 -100 cm geçecek uzunlukta (1/4 kuralına uygun !), ayak uçlarında kaymaya karşı uygun (tırtırlı) ayak bulunan merdiven vb. kullanılmalıdır.
9. Forklift çarpmalarına karşı aracın etrafı emniyete alınmalıdır.
10. Vinç ve kaldırma aparatlarının (sapan ve zincirlerinin) kontrol ve testleri yapılmalı ve belgelendirilmelidir.
11. Vinci kullanan operatörün ve isaretçinin, tavanaltı vincini güvenli kullanımı konusunda eğitim almış (sertifi kalandırılmış) olmalıdır.
* Kim. Müh., İş Sağlığı+İşletme Yönetimi Bilim Uzmanı
Çalışma Bakanlığı Eski İş Güvenliği Müfettişi (1978-1985)
İş Güvenliği Uzmanı (A Sınıfı Sertifikalı)
Fişek Enstitüsü Çalışan Çocuklar Bilim ve Eylem Merkezi Vakfı Denetim Kurulu Üyesi
(Tablo ve görsellere PDF üzerinden ulaşabilirsiniz.)