Emektarlar … Eli öpülesi insanlar… Cumhuriyet’in kurulması ve kurumsallaşması kolay olmamıştır. Bunda birçok insanın emeği vardır. Gecelerini gündüzlerine katmışlar; el emeği göz nuru, yeni bir devlet yaratmışlar. Her şey Cumhuriyet öncesi, padişahlık döneminden o kadar farklı ki. Her şeyden önce “kul”luğu kaldırmış ve “eşitlik” temelinde bir yurttaşlık getirilmiştir. Kamusal yaşama “dinsel” ilkelerin yön vermesi engellenmiş; eğitim ve öğretimde birlik getirilmiştir. Her şeyin bilim ve hukuk temeline dayandırılması sağlanmıştır. Bunun doğal sonucu kadınlar özgürleşmiş ve erkeklerle eşit haklara kavuşmuşlardır.
Bütün bunlar kolay olmamıştır. Ama bugün görüyoruz ki, bütün bu çabalarla, emeklerle kurulan yapılar yıkılmaz değildir. Bunları içten içe kemiren gericiler, bunları yıkmak için halka yalan söyleyen, onu bilinçsiz ve eğitimsiz bırakmak isteyen gericiler hep var olmuşlardır. Cumhuriyet öncesi de, sonrası da, hep gericilerle ilericilerin kavgasına tanıklık edilmiştir.
Değerbilirlik, bir toplumun varlığını sürdürebilmesi için olmazsa olmaz bir ilkedir. Amacımız, ileri-geri mücadelesinin savaşçılarını tanıtmaktır. Adlarının, anılarının, emeklerinin unutulmamasını sağlamaktır.
Sağlık, eğitim ve sosyal güvenlik alanında, önderlik eden, yol açan “Cumhuriyet insanlarını” size tanıtmak istiyoruz. Bazılarını yıllar içerisinde Çalışma Ortamı dergisinde sizlere sunmuştuk. Bu kez derli toplu ve internet gezginlerinin de kullanımını kolaylaştıracak biçimde, elektronik ortamda sunmak istedik. Vakıf ana sayfasında (www.fisek.org) özel bir bölüm açtık: Cumhuriyet’in İnsanları Portre Galerisi.
Galerimize bir de SSK emektarlarını ekledik. Türkiye’de bugün bile sosyal güvenlik sisteminin omurgasını oluşturan, tek çatı altında bile eritilemeyen bu kurum çok değerli ve anılmayı hak ediyor.
SSK Üzerine Toplumsal Tarih Tanıklıkları, bir dizi toplantıya verilen ad. Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı’nın, SSK Genel Müdürlüğü’nün desteğiyle 1995-96 yıllarında yürüttüğü ve yine SSK Genel Müdürlüğü’nce yayınlanan SSK Tarihi (1946-1996) çalışmalarına katkıda bulunmak amacıyla planlanmıştı. Bu kez Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi tarafından yürütülen ve SSK Genel Müdürlüğü ile Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi’nce desteklenmiştir. “Cumhuriyet’in İnsanları Portre Galerimizde” her iki çalışmanın ürünlerini de göreceksiniz.
Portre Galerisi’nin portrelerini aldığımız kaynak o kadar bereketli ki, biz çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Yeni yeni portrelerle bu galeriyi zenginleştireceğiz. Bu kadar geniş bir portre galerisine, birçok insanın emeği geçti. Hepsine tek tek teşekkür etmeye olanak yok. Hepsinin birden eline sağlık.
(Tablo ve görsellere PDF üzerinden ulaşabilirsiniz.)