Dünya genelinde çocukların içinde bulunduğu kötü koşullar hakkında birçok basın-yayın organında sayısız haber yer almaktadır. Acaba bu haberler çocuklara ilişkin çıplak gerçekliği ortaya koyuyor mu, yoksa gerçekliği yerleşik birtakım bakış açılarının kavrayış biçimine uygun olarak ortaya koyup çocuklar ikinci plana mı itiliyor?
UNICEF kaynaklı bilgilere göre, Avrupa ülkelerine sığınmaya çalışan çocukların sayısı geçen yıla kıyasla iki kat artmış durumdadır. Bu yılın Ocak Eylül ayları arası dönemde toplam 190 bin çocuk Avrupa ülkelerine sığınmacı olarak gitmiştir. Geçen yıl bu kapsamdaki çocukların sayısının 98 bin olduğu belirtilmektedir. Dünya genelindeki 230 milyon çocuk nüfus içerisinde her 10 çocuktan 1’i çatışma bölgelerinde büyümektedir. (1) Çocuklar kendilerine sığınmacı denildiğini biliyor ve bunun ne anlama geldiğini anlıyorlar mı? Onlar gerçekten sığınmacı statüsü mü kazanmaya çalışıyorlar? Çatışmaların olduğu bölgelerde yaşayan çocuklar, tanık oldukları bu şeyi, savaş ya da çatışma diye mi tanımlıyorlar, yoksa bir oyun olarak mı görüyorlar?
Türkiye’deki Suriyelilerin 708 bin’i okul çağındaki çocuklardır. Bunların 400 bin’i eğitim alamaz durumdadır. (2) Çocuklar, neden kendi ülkelerinde olmadıkları konusunda acaba ne düşünüyorlar? Okula gidemiyor olmaları onlar açısında nasıl bir duygu acaba?
Birleşmiş Milletler’e göre, her 10 dakikada 1 çocuk, herhangi bir devletin uyruğuna tabi olmadan dünyaya gelmektedir. Birleşmiş Milletler bu sorunu 2024 yılına kadar çözüme kavuşturmayı ümit etmektedir. (3) Çocuklar bunun ne demek olduğunu biliyor ve 2024’e kadar beklemeleri gerektiğine ikna oluyorlar mı? Bu yüzden sağlık hizmeti ve diğer haklara sahip olamadıklarında ne düşünmektedirler? Bunlar bir tarafa, çocukların bu şekilde dünyaya gelmesine yol açan nedir?
Güney Sudan’daki iç savaşın çocuklar üzerindeki etkisi konusundaki istatistiki veriler ürkütücü, geçen yıl içerisinde 617 çocuk askere alınmış, 580 çocuk öldürülmüş, 220 çocuk yaralanmış, 36 çocuk cinsel olarak istismar edilmiş, 147 çocuk kaçırılmış ve 11 bin çocuk eğitim alamamıştır. (4) Çocuklar başlarına gelen bu kötülüklerin iç savaştan kaynaklı olduğunu biliyorlar mı? Onlar da bu savaşın bir tarafı mı? Askere alınan çocuklar bunun ne demek olduğunu biliyorlar mı?
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Gözlemevi Güney Afrika’da 500 bin engelli çocuğun eğitim sisteminin dışında kaldığını rapor edilmektedir. Bu sorunun diğer ülkelerde artmaya başladığı belirtilmektedir. Engelli çocukların, bu konuda yaşadığı bin bir türlü sorun bulunmaktadır; okulların uygun koşullara sahip olmaması, harç paraları ve diğer giderler, şiddet, istismar, görmezden gelme, eğitim kalitesinin yetersiz olması, öğretmenlerin yeterli deneyime ve farkındalığa sahip olmaması vb. Eğitimin dışında kalma yalnızca engelli çocuklar için değil, diğer çocuklar için de ciddi bir sorun olarak ortada durmaktadır. Dünya genelinde küçük yaş grubunda 59 milyon çocuk ve ergen yaş grubunda da 65 milyon çocuk hala okula gidememektedir. (5)
Çin’de 13 milyon kişinin vatandaşlık kaydı bulunmamaktadır. Bu 13 milyon kişi arasında çok sayıda çocuğun da bulunduğu söylenmektedir. Bu insanlar, bu nedenle, kamusal eğitim, sağlık ve diğer refah hizmetlerine erişememelerine yol açmaktadır. Kaydı olmayan 13 milyon kişinin yüzde 60’ı ailelerin birden fazla çocuk sahibi olmasına izin vermeyen yasal düzenlemeler nedeniyle bu konumda bulunmaktadır. Birden fazla çocuğu olan ailelerin bu çocukları kaydettirmek için büyük miktarlarda ceza ödemeleri gerekmektedir. Sözü edilen yüzde 60’lık oran bu cezanın ödenmemesi nedeniyle vatandaşlık kaydı olmayan grubu oluşturmaktadır. Geri kalan kayıtsız kesim de terkedilmiş çocuklar ve evlilik dışı doğmuş çocuklardan oluşmaktadır. (6) Çocuklar okula gidemediklerinin, sağlık hizmeti alamadıklarının vatandaş olarak kabul edilmemelerinden kaynaklı olduğunu biliyorlar mı? Vatandaşlığın ne anlama geldiğini anlayabilirler mi?
Oluşturulmuş bir dünya düzeni, oluşturulmuş kavramlar, oluşturulmuş siyasal ve ekonomik yapılar ve sırf bu oluşturulmuş düzene aykırılık teşkil ettiği için çocukların dışlanarak, oluşturulmuş çarpıklıkların fetişleştirilmesi olsa olsa kötümser bir kurgu olabilir. Öyle değilse, öyle olduğunu düşünmek gerçeklikten kopuk bir kurgusal bakış olsa gerektir, çünkü ikisi bir arada olamaz.
Dipnotlar
- http://www.trust.org/item/20151103162123-x3dk5/?utm_medium=email&utm_campaign=Weekly%20 Digest%2004%20Nov%202015&utm_ content=Weekly%20Digest%2004%20Nov%20 2015%20CID_6f31f33f9b52f36c8b4a6ac81b028 286&utm_source=Campaign%20Monitor&utm_ term=Number%20of%20children%20 seeking%20asylum%20in%20Europe%20doubles-UNICEF%20UK
- https://www.hrw.org/news/2015/11/08/turkey400000-syrian-children-not-school
- http://news.yahoo.com/stateless-child-bornevery-10-minutes-united-nations-062428346.html
- https://www.crin.org/en/library/publications/armed–conflict–highlight–south-sudan
- https://www.crin.org/en/library/news-archive/ south-africa-many-disabled-children-poorercountries-left-out-primary-education
- http://news.asiaone.com/news/asia/13-million–unregistered–chinese–citizens-be-givenrecognition
* Yrd.Doç.Dr., Akdeniz Üniversitesi İİBF Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü Öğretim Üyesi ve Fişek Enstitüsü Çalışan Çocuklar Bilim ve Eylem Merkezi Vakfı Gönüllüsü