Ercüment Erbay: Ömer Bey merhaba, öncelikle bu yoğun çalışma temponuzda zaman ayırıp görüşmeyi kabul ettiğiniz için çok teşekkürler. Sizi tanıyarak başlayalım mı?
Ömer Atılgan: 1974 Ankara doğumluyum. Eğitim durumum, Ortaokul 1’den terk.
Ercüment Erbay: Okulu bıraktıktan sonra ne yaptınız?
Ömer Atılgan: Şu an çalıştığım firma olan Yiğit İş Makineleri’ne çırak olarak girdim. Büyük iş makinelerinin tamirini yapıyoruz.
Ercüment Erbay: Çırak olarak çalışmaya başladığınızda kaç yaşındaydınız?
Ömer Atılgan: 12-13 yaşındaydım. 21 senedir bu firmada çalışıyorum.
Ercüment Erbay: Peki sizi çalışmaya yönelten şey neydi, neden okumayı tercih etmediniz?
Ömer Atılgan: Okumaya çok ilgim yoktu. Okumayı istemedim, çalışmayı istedim. Patronum, babamın asker arkadaşı. Getirdi buraya verdi.
Ercüment Erbay: Çalışmanıza maddi yetersizlikler neden olmadı diyebilir miyiz?
Ömer Atılgan: Maddi durumla ilgisi yoktu. Ben okumak istemedim, hevesim yoktu okumaya.
Ercüment Erbay: 12-13 yaşında çalışmaya başladınız, o yılları biraz anlatabilir misiniz?
Ömer Atılgan: Yaşıtlarım oynarken ben çalışıyordum. Bunun dışında işimiz ağırdı, parça yıkama, temizlik, her şeye koşturuyorduk. Yazın sıcak, kışın soğuk, zor yıllardı.
Ercüment Erbay: Bayağı zor olmalı, başka ne tür sıkıntılarınız oldu?
Ömer Atılgan: O yıllarda dayak serbestti mesela. Çok dayak yedim. Parça yıkanmamış derler döverler, iş olmamış derler döverler. Ben çok dayak yediğim için şimdi çıraklarımı dövmüyorum.
Ercüment Erbay: Genelde şiddet görenler, kendilerine fırsat geldiğinde alt kademedeki kişilere şiddet uygulayabiliyor. Ne güzel siz bu uygulamayı devam ettirmemişsiniz.
Ömer Atılgan: Ettirmedim, hoş bir şey değil. Zaten iş ağır.
Ercüment Erbay: Bu arada Çıraklık Okulu’na gidebildiniz mi?
Ömer Atılgan: Gittim, sağlıktan faydalanmam için sigorta yaptı okul. Daha sonra kalfalık ve ustalık belgelerimi de aldım.
Ercüment Erbay: Çıraklık yıllarınızda aldığınız ücret nasıldı?
Ömer Atılgan: Çırak ücreti işte nasıl olur, azdı. Aylık alırdım, babama verirdim. Bana günlük harçlık verirdi.
Ercüment Erbay: Çıraklık döneminiz kaç yıl sürdü?
Ömer Atılgan: 19 yaşıma kadar sürdü.
Ercüment Erbay: Yani askere gidene kadar sürdü?
Ömer Atılgan: Sürdü tabi ama yeni gelen çırak olduğunda daha kötü işleri onlara devrediyor, bir nevi kıdem atlıyorsunuz.
Ercüment Erbay: Askerlik gibi yani?
Ömer Atılgan: Aynen öyle.
Ercüment Erbay: Sonra askere gittiniz.
Ömer Atılgan: Askere gittim. 1.5 sene askerlik yaptım. Geldim, tekrar burada iş başı yaptım. Alıştığım yerdi. Yine buraya geldim.
Ercüment Erbay: Çocukluğunuza geri dönersek, o zamanlar gelecekle ilgili ne gibi hayalleriniz vardı? Mesela böyle bir işyeri açmak hayallerinizde var mıydı?
Ömer Atılgan: Düşünüyordum ama baktım olacak gibi değil. Şimdi de düşünmüyorum.
Ercüment Erbay: Neden düşünmüyorsunuz? Maddi nedenlerle mi?
Ömer Atılgan: Belli bir maddiyat gerektiriyor tabi ama asıl neden, para bırakmıyor bu iş. Tamircilikten para kazanmak bitmiş. Alım satımda para var artık.
Ercüment Erbay: Sizi çocuk işçi olduğunuz günlere geri götürsek yine çalışır mıydınız?
Ömer Atılgan: Kesinlikle çalışmazdım, okurdum. Okumak daha mantıklı.
Ercüment Erbay: Kendi çocuklarınızı çırak olarak çalıştırır mısınız?
Ömer Atılgan: Çalıştırmam. Burada en hafif parça 10- 15 kg. Çocuğumu sanayide ezdirmem.
Ercüment Erbay: Genel olarak konuşsak, çocuklar sizce çalışmalı mı?
Ömer Atılgan: Çalışmamalı tabi ama benim durumunda değil herkes, durumu çok kötü olan aileler çalıştırır.
Ercüment Erbay: 12 yaşında ağır koşullarda çalıştınız, okuyamadınız. Peki o yılların size kazandırdığı bir şeyler oldu mu?
Ömer Atılgan: Oldu. Çalışmasaydım sokak serserisi olabilirdim. Türlü belalara bulaşabilirdim.
Ercüment Erbay: Çocuklukta çalışmak size ne kaybettirdi desem?
Ömer Atılgan: Çocukluğumu hiç yaşamadım. El kapısında çalışıyorsun, her türlü zor. Yaşayamadığım çocukluğumu çocuklarıma yaşatmaya çalışıyorum.
Ercüment Erbay: Eklemek istediğiniz bir şey var mı?
Ömer Atılgan: Yani çocuklukta çalışmak zor, diyeceğim bu. Benim yaşım 36, gören 40-41 sanıyor. Sanayide çalışmak kolay değil. Kendi işyeriniz değilse hiç kolay değil.
Ercüment Erbay: Çok teşekkür ederim benimle yaşamınızı paylaştığınız için. İyi çalışmalar.
Ömer Atılgan: Ben teşekkür ederim geldiğiniz için.
* Görüşmeyi Gerçekleştiren : Ercüment Erbay
Araştırma Görevlisi, Hacettepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Sosyal Hizmet Bölümü
(Tablo ve görsellere PDF üzerinden ulaşabilirsiniz.)