2016 HRANT DİNK ÖDÜLÜ, Malawi’de kız çocuklarının erken yaşta evlenmelerini önleyerek okula gidebilmeleri için çalışan kadın kabile reisi Theresa Kaçindamoto’ya verildi.
Theresa Kaçindamoto, erken yaşta evliliklere neden olan ekonomik sıkıntıları aşmak için çabalayarak yoksul ailelerin kız çocuklarının okul masrafları için fon yaratılmasını sağladı. Çocukların okul hayatı ile bağlarını güçlendirmeye yönelik girişimleri özendirerek verdiği güçlü mücadeleyle birçok gencin yaşamını değiştirdi. (Cumhuriyet, 23 Eylül 2016))
Theresa Kaçindamoto, Malawi tarihinin ilk kadın kabile reisi. Bu unvanı aileden gelmiş. Soyla ilgili olsa da yine bir seçim var. Kendisi yedisi erkek, beşi kız olan 12 çocuğun en küçüğü. Babasından sonra sırasıyla iki abisi daha kabile şefliği yapmış. Onların tek tek ölümlerinden sonra ise, bu göreve o layık görülmüş. 2003 yılında 39 yaşındayken, seçimi kazanması, onun için hem bir sürpriz hem de büyük bir onur olmuş. Belli ki ondan bir ışık görülmüş. Kaçindamoto’nun egemenlik bölgesinde, her birinin ayrı şefi olan 51 grup, 545 köy var (Pınar Öğünç, Cumhuriyet Gazetesi, 24 Eylül 2016).
Bölgede yoksulluk diz boyu, birçok aile sabah gözünü açtığında, o gün karnını nasıl doyuracağını düşünüyor. Onlar için kız çocuk bir yük… Bir keçi karşılığı bile erken yaşta evlendirebilir. Resmen yasak ama, dinleyen kim?!
Theresa Kachindamoto, Malavi’nin Dedza bölgesindeki yaklaşık 900 bin insana sözünü geçirebilen bir “kabile reisi“. Theresa, birkaç yıl önce etrafında 12-13 yaşındaki kızların evlendirildiğini görmeye daha fazla dayanamayıp harekete geçti. Emrindeki 51 lider (daha küçük bölgelerin kendi şefleri) ile birlikte Dedza bölgesindeki çocuk evliliklerini bitirmek ve o çocukları tekrar okula göndermek için kolları sıvadı.
“Sevseniz de sevmeseniz de bu evliliklerin bir an önce bitirilmesini istiyorum” diyerek başlattığı hareket Malavi’deki genç kızlar için büyük anlam ifade ediyor. Çünkü her ne kadar Malavi, 2015 yılının başından beri 18 yaşın altındaki bireylerin evliliğini yasalarla engellemeye çalışsa da işler henüz beklendiği gibi ilerlemiyor. Hükümetin kontrolünün zayıf olduğu noktalarda, aile büyüklerinin ve geleneksel liderlerin onayıyla çocuklar evlendirilmeye devam ediyor.
Emrindeki dört erkek şef çocuk evliliklerini onayladığını, gidişata karşı bir duruş sergilemeyeceklerini ifade ettiğinde Theresa bu şefleri görevinden aldı. “Başta zordu ama insanlar şimdi artık anlıyor” diyen Theresa okula gönderilen çocukların tekrar okulu bırakmaması için gizli bir ebeveyn ağı kurdu. Herkes birbirini gözetliyor. Eğer bir aile çocuğunu okula göndermezse diğer aile bu durumu Theresa’ya bildiriyor. Eğer aile maddi nedenlerden dolayı çocuğunu gönderemiyorsa masrafları karşılayacak biri bulunuyor ya da Theresa kendi cebinden veriyor.“Genç evlilikleri istemiyorum. Hepsi okula gitmek zorunda. Hiçbir çocuk okul zamanında evde ev işleri yapıyor olmamalı” diyen Theresa 3 yılı aşkın zamandır süren mücadelesinde 1000’e yakın çocuk evliliğini bozmayı ve okul çağındaki çocukları tekrar okula göndermeyi başardı. Okula gidenler arasında, erken evlilikten çocuk doğuranlar da var; onlara “gizli anne” ve “gizli baba” diyorlar. 18 yaşına kadar okula gidiyorlar; ondan sonra onların evliliklerine karışan yok.
18 yaşın altındaki her iki kızdan birinin evlendirildiği, dünyadaki en yüksek çocuk evlilikleri oranlarına sahip Malavi’de Theresa’nın mücadelesi dünyaya örnek olacak öneme sahip. Başka coğrafyalardaki başka mücadelelerde de belki Theresa’nın şu sözünün sürekli akıllarda olması faydalı olacaktır: “Eğer kızlarınızı eğitirseniz, gelecekte her şeye sahip olursunuz.”
Kaynak
http://www.revolutionaryfire.com/index.php/ kadina-ozel/item/302-theresa-kachindamotococuk-evliliginden-okula.