Dünya Halk Sağlığı Dernekleri Federasyonu’nun, 1975 yılından beri her üç yılda bir Dünya’nın çeşitli ülkelerinde gerçekleştirdiği Dünya Halk Sağlığı Kongrelerinin onikincisi, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Derneği’nin ev sahipliğinde 27 Nisan-01 Mayıs 2009 tarihleri arasında, İstanbul’da yapılmıştır. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, beş yıl süre ile Türkiye içerisinde ve Dünya’da tüm paydaşları ile sürdürdüğü çalışmalar sonucu Dünya’nın çeşitli ülkelerinden ve Türkiye’den; Resmi kurum ve kuruluşlar, üniversiteler ve eğitim kuruluşları, sivil toplum ve meslek örgütleri,uluslararası resmi ve sivil toplum kurum ve kuruluşlar ile özel sektör temsilcileri ve konularında uzman kişilerin katılımını ve kongrenin gerçekleşmesini sağlamıştır.
Dünya Halk Sağlığı Kongresine, 132 ülkeden 2400’ün üzerinde katılım olmuştur. Katılımcıların % 90’ından fazlasını yabancı ülkelerden gelenler oluşturmuştur. 13 Ülke Sağlık Bakanı, 6 Ülke Sağlık Bakan Yardımcısı ve 32 Uluslararası Kuruluşun en üst düzey temsilcileri başkanlığında heyetlerle katılmışlardır. Dünya Kongresine en çok katılım sağlayan ülkelerden bazıları şöyledir. Türkiye’den 280, Brezilya’dan 260, A.B.D.’den 135, Kanada’dan 45, İngiltere’den 37,İsviçre’den 35, Avustralya’dan 32, Almanya’dan 25 kişi.
Kongre’de 200 ana konu başlığı altında; 80’den fazla panel, 400 sözlü sunum ve 960’ın üzerinde poster yer almıştır. Kongrenin bilimsel çalışmalarını dünyanın dört bir yanından, 3.000’den fazla sağlık alanında, konularında uzman bilim adamları ve karar vericiler gerçekleştirmişlerdir. Dünya Kongresinin ana teması olan; “Küresel Halk Sağlığı Eğitiminde, Araştırmasında ve Uygulamasında Fark Yaratmak” konusunda, katılımcılar çalışmalarını paylaşmışlardır. Ayrıca, yabancı katılımcılar, İstanbul’u ve Türk insanını tanıma olanağını bulmuşlardır.
Kongrenin düzenlenmesi sürecinde, Çalışan Çocuklar Bilim ve Eylem Merkezi Vakfı adına çeşitli önerilerde bulunulmuş ve nitekim beyin göçü ile çocuk işçiliği konuları çeşitli başlıklar altında tartışılmıştır (Çocuk işçiliğinin ekonomik ve sağlık etkileri,beyin göçü ve sağlık çalışanlarının göçü ile baş etmek, beyin göçü ile yüzleşmek sağlık çalışanlarının göçüne yönelik yapılacaklar, çocuk sağlığında eşitsizlikler gibi).
Kongre süresi içerisinde ayrıca Dünya Halk Sağlığı Dernekleri Federasyonuna üye ülke delegelerinin katıldığı yıllık Genel Kurul toplantıları için; 24 Nisan 2009 tarihinde Komite toplantıları, 25 Nisan’da Stratejik Plan ve Yönetim Kurulu Toplantıları ile 26 Nisan 2009 tarihinde de Federasyon Genel Kurul Toplantısı yapılmıştır.
1975 yılından beri her üç yılda bir yapılan Dünya Halk Sağlığı Kongreleri tarihinde ilk kez, Kongreye 46 ülke ve Türkiye’nin çeşitli Tıp Fakültelerinden 130 öğrencinin katıldığı, Uluslararası Halk Sağlığı Öğrenci Toplantısı (International Students Meeting on Public Health) da 26-27 Nisan 2009 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Dünya’daki çeşitli tıp fakültelerinden öğrencilerin dikkatlerini çekmek, halk sağlığına gönül veren gençleri özendirmek, başta Dünya Halk Sağlığı Federasyonu olmak üzere uluslararası kamuoyunun dikkatlerini bu noktaya toplamak amacıyla Uluslararası Halk Sağlığı Öğrencileri İstanbul Deklarasyonu yayınlanmıştır.
- Dünya Halk Sağlığı Kongresi öncesi, 26 Nisan 2009 Pazar günü İstanbul Gülhane Parkı’nda Uluslararası Halk Sağlığı Yürüyüşü gerçekleştirilmiştir. Yürüyüşe Dünya Kongresi için Türkiye’ye gelen çeşitli ülkelerin Sağlık Bakanları, Uluslararası Kuruluşların Başkanları, Dünya’nın çeşitli Ülkelerinin Halk Sağlığı Dernek ve Birlikleri Başkanları, Dünyanın çeşitli ülkelerinden gelen Tıp öğrencileri, İstanbul Belediyesi üst düzey yetkilileri, Dünya Halk Sağlığı Dernekleri Federasyonu Başkanı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanı ile davette bulunulan ünlü sporcular ve halk sağlığına gönül vermiş sanatçılar katılmışlardır. Bu yürüyüş, Yazılı ve görsel medyada geniş olarak yer almıştır.
Kongre’nin açılış oturumunda, Cumhurbaşkanı Abdullah GÜL ile birlikte Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Dr.Margaret CHAN, Sağlık Bakanı Prof. Dr. Recep AKDAĞ, Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölge Direktörü Dr. Marc DANZON, İstanbul Belediyesi Başkan 1. Yardımcısı Ahmet SELAMET, Dünya Halk Sağlığı Federasyonu Başkanı Prof. Paulo BUSS ve Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanı Prof. Hikmet PEKCAN birer konuşma yapmışlardır. Konuşmacılar, küresel salgın olan İnfluenza A / H1N1 (Meksika) domuz gribi ve gündemdeki diğer salgın hastalıklarla mücadele konularına dikkat çekerek koruyucu sağlığa daha çok önem verilmesi gerektiğini vurgulamışlardır.
Dünya Kongresi açılış programının son bölümü için özel olarak hazırlanan “Hayatın Ritmi” adlı gösteri, iki bölüm halinde sunulmuştur. İlk bölümde, 50 zihinsel engelli çocuktan oluşan Perküsyon ve Dans Grubu tarafından 20 dakikalık bir gösteri sahnelenmiştir. İkinci kısımda ise, Türk Kültür motiflerinin modern dans ile birleştirilmesi ile ortaya çıkarılmış, 30 dakikalık kültürel gösteri sahnelenmiştir. Sahnelenen gösteri, Türk kültürünün eşsiz motiflerinin sahnelendiği önemli bir çalışma olmuştur. Ayrıca, 46 farklı ülkeden gelen 130 tıp öğrencisinin katkıda bulunduğu ve çalışmaları sonucu 27 Nisan 2009 tarihinde kabul edilen “Uluslararası Halk Sağlığı Öğrencileri İstanbul Deklarasyonu” da açıklanmıştır.
“Küresel halk sağlığında fark yaratmak” başlığı altında
- Eğitim, araştırma ve uygulama – Toplumsal Cinsiyet Bakışı ile Kadın Sağlığı
- Savaş ve silahlı çatışmaların sağlık etkileri
- Medyada Halk Sağlığının Önemi
- Temel sağlık hizmetlerinin tekrar değerlendirilmesi
- Bağışıklama oranlarının artırılmasıyla çocuk ölümlerinin azaltılması için yenilikçi sosyal mobilizasyon ve kapasite artırımı yaklaşımlarının kullanılması
- Küresel sağlık yönetimi: Fırsatlar, güçlükler ve karışıklıklar
- Binyıl kalkınma hedefleri: Niçin bu kadar uzak?
- Sağlıkta insan kaynakları: Küresel mobilizasyon zamanı, küresel sağlık işgücü birlikteliğinin rolü
- Küresel sağlıkta fark yaratmak için ortaklıklar
konuları tartışılmıştır
Küresel Halk Sağlığı eğitiminde, araştırmasında ve uygulamasında fark yarattığına inanılan bildiri ve posterleri kabul edilenleri ve ödül kazananları açıklamışlardır. Bunlar;
- Brezilya’dan Fabio L. Mialhe, Antonio Carlos Pereira ve Marcelo de Castro Meneghim “Reproducibility of caries detection and clinical decision making among dentists from public health system: The importance of continuing education of health workers” konusuyla
- Türkiye’den Reha Demirel ve Saffet Erdoğan; “Determination of high risk regions of anthrax in Turkey using exploratory spatial analysis”; konusuyla ve
- İsrail’den Yael A. Rockoff; “Empowering communities through home safety: Joint Israeli-Palestinian initiative to support healthy communities”; konusuyla ödüle layık görülmüşlerdir. Ayrıca, 2012 Dünya Halk Sağlığı Kongresine ev sahipliği yapacak olan ülkeyi (Etiyopya Addis Abebe) açıklamışlardır.
Dünya Kongresinin kapanışı oturumunun sonunda, “İstanbul Halk Sağlığı Deklarasyonu” yayınlanmıştır. Dünya’da halk sağlığı sorunlarının ortaya konulduğu ve çözüm önerilerinin de birlikte yer aldığı bu belge, Dünya Sağlık Örgütü gibi Birleşmiş Milletler kuruluşları, uluslararası sivil toplum kuruluşları ve DSÖ’ne üye 193 Devletin Sağlık Bakanlıkları başta olmak üzere, Dünya ülkelerince kabul gören ve çalışmaların temelini oluşturacak bir belge olarak, dünya sağlık tarihteki yerini almıştır.
Sonuç olarak;
12.Dünya Halk Sağlığı Kongresi; Koruyucu sağlık hizmetlerinin öneminin ve gerekliliğinin ulusal ve uluslararası düzeyde gündeme gelmesini sağlamış, sağlık sektöründe alt yapı çalışmalarına yön verecek yeni veriler ortaya koymuş, ulusal halk sağlığı çalışmalarına uluslararası bir yaklaşımla katkı sağlanmasının yolunu açmış, ulusal ve uluslararası kamuoyunda farkındalık yaratan bir kongre olmuştur.
(*) Dr.Med.Ved. Fişek Enstitüsü Çalışan Çocuklar Bilim ve Eylem Merkezi Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi
(Tablo ve görsellere PDF üzerinden ulaşabilirsiniz.)